در اقتصاد ایران، وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی، باعث اهمیت قیمت نفت شده است، به طوریکه قیمت نفت یکی از ارکان مهم سیاستگذاری است. وجود حباب در بازار نفت، اهمیت قیمت نفت را دوچندان می کند زیرا در این شرایط قدرت تصمیم گیری برای سیاستگذار دشوار می شود. هدف این مطالعه بررسی وجود حباب قیمتی در بازار نفت ایران با استفاده از آزمون های ریشه واحد بازگشتی (GSADF، RADF، SADF) است. روش های به کار رفته استراتژی مناسبی برای تاریخ گذاری زمان شروع و پایان حباب فراهم می کند. یافته های پژوهش حاکی از همپوشانی تقریبی این آزمون ها و یکسان بودن نسبی نتایج آنهاست. نتایج حاصل از آزمون GSADF حاکی از وجود به طور میانگین7 حباب در بازه زمانی 01/1980 تا 03/2014 است که بیشترین دوره حباب (تقریبا 15 ماه) مربوط به بازه زمانی 06/2007 تا 09/2008 و کمترین دوره حباب (تقریبا 1 ماه) مربوط به بازه زمانی 02/2012 تا 03/2012 است. همچنین، نتایج موید آن است که قیمت نفت شامل دو جزء قیمت پایه و حباب است، که تاریخ حباب های آن منطبق با وقایع خاص در بازارهای مالی و سیاست است. یافته های این پژوهش برای کشف دلایل وقوع حباب و مهار آثار آن بر اقتصاد، بسیار حائز اهمیت است.

در سال های اخیر، ارزهای دیجیتالی توجه سرمایه گذاران زیادی را به خود جلب کرده اند. یکی از این ارزهای دیجیتالی که بیش از سایر ارزها مورد توجه قرار گرفته و در معاملات استفاده می شود، بیت کوین است. بررسی قیمت های بیت کوین حاکی از نوسانات شدید در این بازار است که احتمال حبابی بودن آن را افزایش می دهد. در این راستا با استفاده از داده های ماهانه در دوره زمانی 08/2013 تا 01/2018 حبابی بودن این بازار و نوع حباب های موجود از حیث یگانه یا چندگانه بودن مورد بررسی قرار گرفت. روش مورد استفاده در این مطالعه ریشه واحد بازگشتی چوله به راست است که در قالب روش های SADF، RADF و GSADF مورد استفاده قرار گرفت. آزمونRADFچهار دوره حبابی (03/ 2015-04/ 2015، 12/ 2015 – 03/ 2016، 07/ 2016-01/ 2017، 09/ 2017 – محو نشده است) را نشان داد که دارای ساختار یگانه بودند. همچنینآزمونSADF نیز یک دوره حبابی بلندمدت پیوسته (08/ 2016-محو نشده است) که دارای ساختار یگانه را نشان داد. بر مبنای آزمونGSADFسه دوره حبابی (03/ 2015-05/ 2015، 12/ 2015-03/ 2016، 07/ 2016-محو نشده است) وجود داشت که دو دوره دارای ساختار یگانه (03/ 2015-05/ 2015، 12/ 2015-03/ 2016) و دوره سوم دارای ساختار چندگانه (07/ 2016-محو نشده است) بودند.

تاکنون از روش های متعددی برای کشف حباب های قیمتی در بازارهای دارایی استفاده شده است. با توجه به انتقادات وارد بر آزمون های پیشین، در تحقیق حاضر، از آزمون های ریشه واحد راست دنباله سوپریمم دیکی- فولر تعمیم یافته (SADF) و سوپریمم عمومی دیکی-فولر تعمیم یافته (GSADF) جهت کشف و تعیین دوره های حبابی در بازار بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1394:10- 1381:01 استفاده گردیده است. برخلاف روش های متعارف تشخیص حباب های قیمتی، این آزمون ها قابلیت بررسی رفتار انفجاری، تشخیص وجود چندین حباب در یک دوره زمانی و برآورد تاریخ دقیق ایجاد و نیز ریزش هر یک از حباب ها را فراهم می کنند. نتایج حاصل از اجرای آزمون ها، رفتار انفجاری و وجود حباب های چندگانه در بازار سهام ایران را تایید می کند. به علاوه، هر سه شاخص مورد ارزیابی (شاخص های کل قیمت، قیمت به سود و کل قیمت واقعی) به طور مشترک وجود حباب در بازه های زمانی 1382:05-1382:03، 1388:08-1388:06 و 1389:12-1390:02 را نشان می دهند. همچنین، بر اساس هر سه شاخص، بازار سهام ایران در سال 1394 حبابی نبوده است.

ازجمله عوامل بروز بحران های مالی، شکل گیری حباب های قیمتی است. در ادبیات اقتصادی، انحراف قیمت سهام از قیمت تعادلی بلندمدت خود تحت عنوان حباب معرفی شده که باعث بروز بی ثباتی در بازارهای مالی و در برخی مواقع نیز به سقوط بازار سهام و ایجاد رکود اقتصادی منجر می گردد. هدف مقاله حاضر بررسی فرایند شکل گیری حباب قیمتی در بازارهای مالی متعارف و اثبات این مدعاست که در بازار مالی اسلامی زمینه های کمتری برای شکل گیری حباب های قیمتی وجود دارد. بدین منظور پس از اثبات نظری، با استفاده از روش آزمون سوپریمم عمومی دیکی فولر تعدیل یافته و ARMA و تخمین تابع مخاطره بر اساس رگرسیون لاجستیک به بررسی حباب در بازار مالی متعارف و اسلامی اندونزی پرداخته می شود. نتایج نشان می دهد که علی رغم بروز حباب قیمتی در بازارهای مالی متعارف و اسلامی، میانگین و انحراف معیار حباب قیمت در بازار اسلامی به مراتب کمتر از بازار مالی متعارف است.

انگیزه مطالعه حاضر طراحی یک الگوی هشدار زودهنگام با هدف بررسی اثر اعلامیه‏های اجلاس اوپک بر شکل‏گیری حباب در بازار سهام ایران است. در این راستا، جهت شناسایی حباب‏ها در بازار سهام طی دوره زمانی 11-1:1401-1390، از آزمون قوی ریشه واحد سوپریمم دیکی- فولر تعمیم‏یافته استفاده گردید. پس از شناسایی دوره های حبابی بازار سهام ایران، با استفاده از الگوی رگرسیون پروبیت یک الگوی پیش بینی‏کننده دوره های حبابی در این بازار طراحی شد. نتایج نشان داد که الگوی هشدار زودهنگام طراحی شده دقت 94 درصدی در پیش بینی دوره های حبابی بازار سهام ایران را دارد. همچنین اعلامیه های اجلاس اوپک مبنی بر کاهش سطح تولید با کاهش احتمال شکل گیری حباب قیمتی و اعلامیه های حفظ تولید با افزایش احتمال شکل گیری حباب قیمتی همراه هستند. اعلامیه حفظ سطح تولید اوپک، با ایجاد انتظارات خوش‏بینانه، ارزش انتظاری آتی سهام را بیش از آنچه فاکتورهای بنیادی اقتصاد منعکس می کنند تعیین، و احتمال شکل گیری حباب قیمتی را افزایش می‏دهد. نظر به نتایج حاصل از اجرای آزمون، بازار سهام ایران به طور معناداری تحت تأثیر اعلامیه های اجلاس اوپک است.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر احساسات سرمایه گذار بر روند شکل گیری حباب در بازار سهام می باشد. برای این منظور داده های روزانه شاخص قیمت کل همچنین شاخص احساسات سرمایه گذار برای دوره زمانی 1398-1388 استفاده شده است. این پژوهش در پی یافتن رابطه بین احساسات سرمایه گذاران و احتمال ایجاد حباب در بورس تهران است. در این پژوهش ابتدا به وسیله ی دیکی-فولر تعمیم یافته حباب را در بازار سهام شناسایی می کنیم، پس از آن شاخص احساسات سرمایه گذار را به وسیله شاخص احساسات بازار سرمایه (EMSI) محاسبه می کنیم، سپس به وسیله ی یک رگرسیون لجستیک رابطه ی معناداری بین احساسات سرمایه گذار و شکل گیری حباب را مورد بررسی قرار می دهیم. طبق یافته های این پژوهش و بر اساس آماره BSADF (سوپریمم عمومی دیکی فولر بازگشتی) وجود پنج حباب مالی مهم در تاریخ های مختلف در فرایند تولید داده های شاخص کل بورس تهران تأیید می شود. طبق یافته های پژوهش، فرضیه تأثیرگذاری احساسات در بازار سرمایه بر شکل گیری حباب مالی رد می شود، همچنین باتوجه به نتایج رگرسیون لجستیک و پروبیت، ارزش احتمال متغیر EMSI (شاخص احساسات بازار سرمایه) در سطوح آماری مرسوم بی معنی می باشد. براین اساس در این پژوهش مشاهده شد که احساسات سرمایه گذاران هیچ گونه تأثیری بر روی شکل گیری حباب در بازار سرمایه ندارد.

هدف پژوهش حاضر، یافتن دوره های ایجاد و فروپاشی حباب های قیمتی در بازار مسکن شهر تهران است. برای این منظور، داده های قیمت اجاره واحد مسکونی و قیمت خرید زمین برای بازه زمانی 1374:1 1393:1 به کار گرفته شده است. همچنین در این پژوهش، با توجه به انتقاد به روش های مرسوم بررسی حباب های قیمتی و با توجه امکان بروز بیش از یک حباب قیمتی در بازه زمانی مورد بررسی، روش سوپریمم عمومی دیکی فولر تعمیم یافته به کار گرفته شد. با استفاده از این روش، علاوه بر آزمون وجود حباب های چندگانه، امکان شناسایی دوره های ایجاد و فروپاشی آنها نیز وجود دارد. نتایج پژوهش نشان داد که در دوره مورد بررسی، نسبت قیمت اجاره به عنوان شاخصی از بازده دارایی، دارای حباب قیمتی عقلایی نبوده است. با این حال با تغییر تعریف حباب قیمتی به صورت افزایش ناگهانی و انفجاری در قیمت ها، آن گاه طی سه بازه زمانی 1380:1 1381:1، 1383:1 1383:2 و 1385:2 1386:2 قیمت های واحدهای مسکونی و طی سه بازه زمانی 1379:2 1380:2، 1385:2 1386:2 و 1391:1 1392:2 قیمت حقیقی زمین دارای حباب قیمتی بوده است.

هدف از این پژوهش آزمون وجود رفتار انفجاری و شناسایی دوره های حبابی محتمل در بازار سهام ایران در دوره دی ماه 1387 تا شهریور 1393 است. در دوره هایی که چندین حباب قیمتی رخ می دهد فرآیندی که سری زمانی مورد بررسی از آن پیروی می کند از یک فرآیند گام تصادفی به فرآیندی انفجاری تبدیل می شود. در این حالت اغلب آزمون های سنتی قدرت تشخیص مناسبی نخواهند داشت زیرا لازم است که آزمون توانایی تشخیص تغییر فرآیند سری زمانی از I(0) به I(1) هنگام وقوع حباب و از I(1) به I(0) در زمان رکود را داشته باشد. به این دلیل در این پژوهش از روش GSADF و SADF که مبتنی بر آزمون ریشه واحد ADF راست دم بوده و اخیرا توسط فیلیپس و همکاران (2014) معرفی گردیده، بهره گرفته شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در 69 ماه مورد بررسی 15 ماه، از جمله تیرماه 1392 تا دی ماه 1392 بازار سهام با پدیده حباب مواجه بوده است.

در اقتصاد جهانی معمولا با بروز بحران های اقتصادی، توجهات به سمت خرید و نگهداری طلا افزایش می یابد؛ چراکه فلز طلا دارای ارزش ذاتی است و در بحران های اقتصادی علاوه بر حفظ ارزش خود، به دلیل ایجاد تقاضای زیاد با افزایش ارزش نیز مواجه خواهد شد. با افزایش تقاضای طلا، امکان حبابی شدن این بازار نیز افزایش می یابد؛ بنابراین عدم تشخیص حباب های قیمتی موجب اثرات زیان باری بر دارندگان طلا می شود. ابزارهای اقتصادی جدید، نه تنها تحلیل رفتار انفجاری ملایم حباب را ممکن کرده؛ بلکه امکان تعیین تاریخ شروع و خاتمه آن ها را نیز مهیا می کند. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر کشف حباب های قیمت در بازار طلا و تعیین تاریخ های شروع، انفجار و محو کامل حباب از ابتدای ژولای 2000 تا پایان دسامبر 2015 است. روش تحقیق برای کشف حباب مبتنی بر آزمون های دیکی فولر تعمیم یافته استاندارد، دیکی فولر پنجره غلطان،سوپریموم ADF و سوپریموم ADF تعمیم یافته است. همچنین برای تاریخ دهی حباب نیز از آزمون های دیکی فولر غلطان، SADF و GSADFاستفاده شده است. نتایج نشان می دهند قیمت طلا در حداقل 39% بازه مورد مطالعه حبابی بوده است. همچنین وجود حباب های چندگانه در این بازار نیز تایید شد.

اخلاقیات درونی قانون عنوان هشت اصلی است که ایده ی حاکمیت قانون را در اندیشه لون فولر بیان می دارد. بر اساس این اندیشه، اطلاق عنوان قانون بر یک پدیدار، مشروط به گذراندن آزمونی است که توسط اصول مذکور ترتیب داده شده است؛ به گونه ای که می توان گفت در غیاب این اصول، نه تنها دارای نظام حقوقی خوبی نیستیم، بلکه اصولاً فاقد نظام حقوقی خواهیم بود. از منظر فولر، اخلاقیات درونی قانون موجبات تحدید انواع بی عدالتی های حکومت را فراهم می سازند. این اصول به نظام حقوقی کمک می کند تا براساس ارزش های ِاخلاقیِ روابط متقابل میان شهروندان و حاکمان، روابط سیاسی بین ایشان را سازمان دهی کرده و از خلال آن، احترام به خودآئینی افراد را-به عنوان فاعلان خودمختار و پاسخگو-تأمین نمایند. اخلاقیات درونی قانون ضمن بیطرفی نسبت به انواع اهداف ماهوی قانون، با بی عدالتی و اهداف نامطلوب قابل جمع نبوده و فضیلتی اخلاقی و غیرآلی می باشند که بر بنیاد آن ها می توان ضرورت ارتباط میان قانون و اخلاق ماهوی را توجیه نمود.